Jesteś tutaj:
Powrót

Autonomia galicyjska

Autonomia galicyjska

Tarnów
Austro-Węgry już od 1867 r. były monarchią konstytucyjną, dualistyczną, tj. składającą się z dwóch państw, które łączyła osoba monarchy i zaledwie kilka innych instytucji, m.in. wspólna armia. Galicja, jako część pierwszego z owych dwóch państw, była prowincją o dość szerokiej autonomii, ustalonej ostatecznie w 1873 r., z własnym Sejmem Krajowym, a także rozwiniętym systemem władz samorządowych. W całym kraju obowiązywały liczne swobody obywatelskie, zaś Polacy mogli sprawować najwyższe urzędy nie tylko w autonomicznej Galicji, ale także we władzach centralnych monarchii: od połowy XIX w. do wybuchu I wojny światowej trzech z nich pełniło nawet funkcję premiera rządu austriackiego. W Galicji, w przeciwieństwie do zaboru rosyjskiego czy pruskiego, język polski w okresie poprzedzającym wybuch Wielkiej Wojny nie tylko nie był tępiony, lecz miał status oficjalnego języka urzędowego! Działało polskie szkolnictwo wszystkich szczebli – włącznie z polskimi uniwersytetami w Krakowie i we Lwowie. Kwitło też polskie życie kulturalne i polityczne, a na ziemiach galicyjskich znajdowali schronienie polscy działacze z zaboru rosyjskiego: wystarczy wspomnieć choćby o Józefie Piłsudskim i Romanie Dmowskim.

Autonomiczna Galicja stała się dzięki temu prawdziwą ówczesną enklawą wolności dla Polaków. Choć doskwierała bieda, choć tysiące ludzi emigrowały, choć przemysł rozwijał się na niewielką skalę, a inwestycje rządowe – poza tymi podyktowanymi względami wojskowymi – omijały całą prowincję, to jednak region stał się kuźnią doświadczonych polskich kadr dla przyszłej niepodległej Rzeczypospolitej oraz ośrodkiem polskiej działalności narodowej i niepodległościowej: prawdziwym „polskim Piemontem”.

Powiązane treści