Miejsca do wspinaczki skałkowej na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej (Jurze)
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska popularnie nazywana jest Jurą, ze względu na budujące ją skały wapienne pochodzenia jurajskiego. Dzięki formom skalnym występującym tutaj, Jura jest wręcz idealnym miejscem do uprawiania wspinaczki. Park Krajobrazowy Dolinki Podkrakowskie, to jedno z najpiękniejszych miejsc do wspinania w całej Polsce. Z dolinek usłanych potokami wyrastają wapienne skałki o charakterystycznych kształtach. Oprócz dolinek wyzwaniem dla wspinaczy są skaliste ostańce. To tutaj ze wspinaczką zaczynali swoją przygodę między innymi: Jerzy Kukuczka, Martyna Wojciechowska, Artur Hajzer, a także inni znani polscy himalaiści i wspinacze sportowi.
Kraków
Południowa Jura to idealny teren wspinaczkowy. Pierwsze obite drogi (czyli takie, które zostały wbite haki wspinaczkowe) można znaleźć już w administracyjnych granicach Krakowa. Największą popularnością cieszą się Skałki Twardowskiego przy zbiorniku wodnym Zakrzówek, ale wiele tras znajdziemy również w Kamieniołomie Liban i na Krzemionkach. Na Zakrzówek w sezonie letnim przyjeżdża na trening wielu wspinaczy zamiast na klasyczne ścinaki wspinaczkowe. Zakrzówek to też główna baza drytoolingu (zimowej wspinaczki z użyciem sprzętu do wspinaczki lodowej, jak czekany czy raki, na nieoblodzonych drogach skalnych) w Polsce.
Dolina Kobylańska
Dolina Kobylańska to jeden z najbardziej popularnych terenów wspinaczkowych w całej Jurze Krakowsko – Częstochowskiej. Odbywa się tu dużo kursów skałkowych ze względu na różnorodność dróg. Znajdują się tu ścianki o różnych poziomach trudności. Od dróg o bardzo prostej wycenie dla początkujących, przez ścianki wielowyciągowe aż do dróg o najtrudniejszym stopniu trudności. W dolinie znajduje się również kresowe źródło wody.
Dolina Będkowska
Dolina Będkowska to jedna z najdłuższych dolin całej Jury Krakowsko – Częstochowskiej. Na jej terenie znajduje się ponad 60 obitych dróg wspinaczkowych. Dolina Będkowska jest szczęśliwą posiadaczką najwyższej na Jurze skały nazwanej Sokolicą, która mierzy około 60 metrów. Znajduje się tu również Brandysówka, cieszące się dużą sławą wśród wspinaczy gospodarstwo agroturystyczne.
Dolina Bolechowicka
Dolina Bolechowicka, mimo że jest bardzo krótka to jest jedną z najpopularniejszych miejsc do wspinania od początku istnienie wspinaczki górskiej w Polsce i wielu wybitnych polskich wspinaczy stawiało tu swoje pierwsze kroki. Znajduje się tu słynna skała Krakowska, nazywana inaczej skałą Kurtyki.
Zimny Dół
W okolicach urokliwego rezerwatu przyrody Zimny Dół, znajduje się najwięcej dróg do boulderingu, czyli krótkie, niewysokie, ale trudne techniczne odcinki. Specyfika tej dyscypliny polega na wspinaniu się bez użycia liny, a jako zabezpieczenie służy materac zwany crashpadem. W Polsce bouldering cieszy się rosnącą popularnością i szybko się rozwija.
Skała 502 i Ostry Kamień
Ostaniec wierzchołkowy, który znajduje się w Jerzmanowicach jest najwyższym wzniesieniem na Wyżynie Olkuskiej. Strome ściany północno-zachodnie to miejsce uprawiania wspinaczki skałkowej, ze szczytu rozpościera się piękny widok, natomiast od strony wschodniej jest tu stosunkowo łatwe wejście. Ostry Kamień (zwany kapucynem) to kolejny z miejscowych ostańców chętnie wybierany wśród wspinaczy. Znajduje się niedaleko Skały 502, na północ od niej.
Słoneczne Skały
W Jerzmanowicach usytuowana jest też grupa kilku ostańców – Słoneczne Skały. Porozrzucane są one na niewielkim wzgórzu, dzięki czemu prezentują się bardzo malowniczo. Na tych ostańcach wytyczono kilkadziesiąt dróg wspinaczkowych. To bardzo popularne miejsce wśród miłośników wspinaczki skałkowej.
Drogi wspinaczkowe w Tatrach
Tatry i budujący je granit oferują bardzo dużo interesujących dróg wspinaczkowych. W najwyższych górach Polski dostępne są tu zarówno trasy dla osób, które dopiero myślą o samodzielnym wspinaniu w górach, jak również dla zaawansowanych. Można zatem znaleźć tu wiele ciekawych dróg o niewielkich trudnościach, na których można szlifować sztukę wspinania górskiego. W Tatrach są też trasy dla bardzo doświadczonych wspinaczy.
Grań Kościelców
Droga na Kościelec jest drogą o charakterze graniowym. Odznacza się niewielkimi trudnościami (I-II). Rozpoczyna się na Mylnej Przełęczy, a stąd pnie się w górę uskokiem skalnym na sam wierzchołek Zadniego Kościelca. Stąd droga, praktycznie bez trudności, prowadzi pod sam początek kolejnego uskoku, który startuje z Kościelcowej Przełęczy i prowadzi na szczyt Kościelca. Na tej drodze asekuracja nie jest bardzo skomplikowana.
Droga Uznańskiego na Zadnim Mnichu
Zadni Mnich znajduje się w głównej grani Tatr – to piękna skalna igła, która wznosi się nad Doliną za Mnichem. Droga Uznańskiego biegnie południową ścianą, to w zasadzie 3-wyciągowa wspinaczka, a na ostatnim wyciągu osiąga trudność V (w skali tatrzańskiej UIAA, gdzie I to najłatwiejsza trasa, a XI - najtrudniejsza). Ta droga prowadzi w generalnie dobrej, lecz miejscami kruchej skale. Długość drogi na wspomnianych 3 wyciągach to około 120 m.
Mięguszowiecki Szczyt Wielki – Direttissima V
Północne urwiska Mięguszowieckich Szczytów robią duże wrażenie. To środkiem jednego z tych urwisk przebiega jeden z największych wspinaczkowych klasyków polskich Tatr. Direttissima wytyczona została za jednym razem w zimie 1953 roku. To długa droga o stopniu trudności V i 800 metrów deniwelacji, stanowi więc duże wyzwanie kondycyjne. Trzeba pamiętać, że większość terenu przechodzi się na lotnej asekuracji, natomiast zejście jest jednym z bardziej zawikłanych w polskiej części Tatr.
Zamarła Turnia – Motyka V
Trasa nazwana na część Stanisława Motyki – jednego z najwybitniejszych przedstawicieli wspinania w Tatrach. Jedną z tras wyznaczonych przez niego jest droga Motyki, znajdująca się na południowej ścianie Zamarłej Turni. To wzorcowa tatrzańska „piątka”. Trasa startuje charakterystycznym zacięciem, a później jest jeszcze trochę ładnego terenu do pokonania i na koniec dociera się na szczyt Zamarłej Turni. Do asekuracji na tej drodze wystarczy zestaw standardowy.
Kościelec - Prawy Dziędzielewicz VI
Na koniec naszej przygody ze wspinaniem w Tatrach wracamy na Kościelec. Jego zachodnia ściana oferuje wiele pięknych dróg, a Prawy Dziędzielewicz to jedna z najtrudniejszych tras do wspinania w Tatrach. Znajduje się tu pięć różnorodnych wyciągów: V+, IV, VI, V, VI- które pokonuje się w bardzo logiczny sposób zachodnią ścianę Kościelca.
Inne tereny wspinaczkowe w Małopolsce
W Beskidach, a także na terenie Pogórza Karpackiego znajduje się również kilka pojedynczych skupisk skałek piaskowcowych do wspinania z liną oraz niskich głazów idealnie nadających się do bulderingu (wchodzenia bez linowej asekuracji na wolno stojące głazy lub specjalne ścianki).
Skałki Rożnowskie
Skałki Rożnowskie to bardzo popularne miejsce wśród miłośników wspinaczki. Znajduje się nad Jeziorem Rożnowskim, na terenie dawnego kamieniołomu. Tutejsze skały utworzone są z piaskowca ciężkowickiego i mają różne ciekawe kształty i nazwy, np.: Okręt, Ściana z hokejem, Ścianka nad Zachodem, Mur od Zachodu czy Zjazdowa turnia. Najwyższe z tych skał mają wysokość około 30 metrów, a drogi wspinaczkowe poprowadzone na nich mają bardzo wysoki stopień trudności.
Ciężkowice – Skałka z Krzyżem
Popularnym miejscem w Małopolsce do boulderingu jest Skamieniałe Miasto w Ciężkowicach, nazywane też często małopolskim Fontainebleau. Kiedyś do wspinać można się tu było na większości skał. Dziś do legalnej dyspozycji wspinaczy pozostała tylko Skałka z Krzyżem. Z jej szczytu rozpościera się piękny widok na Ciężkowice, Dolinę Białej i dalsze okolice.
Wspinaczka skałkowa – kwestie bezpieczeństwa, od czego zacząć?
Należy jednak wiedzieć, że wspinaczka jest jednym ze sportów ekstremalnych – nawet ta uprawiana amatorsko. Koniecznie trzeba zachować rozwagę! Aby wybrać się na trasy wspinaczkowe nie wystarczy odpowiednie zabezpieczenie i asekuracja. Bardzo ważne, aby przejść odpowiednie kursy. Trzeba być czujnym na każdym kroku. Przygodę ze wspinaczką warto rozpocząć np. na sztucznych ściankach wspinaczkowych. Można też zacząć od kursu wspinaczkowego w skałkach, korzystając z usług profesjonalistów.
Oprócz najważniejszych zasad bezpieczeństwa, należy też zadbać o odpowiedni sprzęt i ubiór. Strój wspinacza powinien być wygodny i zapewniać swobodę ruchów. Spodnie powinny mieć ściągacze na dole nogawek, a przynajmniej zapewniać możliwość podwinięcia nogawki. Kobiety mogą zakładać legginsy. Jeśli chodzi o górną część garderoby, to sprawdzi się wygodna koszulka bez rękawów lub z krótkimi rękawami, a na to bluza rozpinana (lub dwie), w zimniejsze dni – puchówka i kurtka przeciwwiatrowa z kapturem. Specjalne buty wspinaczkowe mają cienką, miękką podeszwę, co zapewnia dobre tarcie i zapobiega poślizgnięciu się na skale. Powinny one być lekko za ciasne – zmuszą do lekkiego ugięcia palców.
Do najważniejszych elementów sprzętu wspinaczkowego należy uprząż, która powinna być dopasowana do budowy ciała. Bardzo ważny jest też kask wspinaczkowy. Jako że na ściankę powinien się wybrać zespół przynajmniej dwuosobowy, na jego wyposażenie muszą się składać: lina wspinaczkowa, najlepiej o długości 70 metrów, 3-4 karabinki zakręcane typu hms, przyrząd asekuracyjno – zjazdowy, 10-15 ekspresów, 2 pętle z repsznura lub taśmy - do autoasekuracji oraz 2 blokery do zjazdów z cienkiego repsznura. To profesjonalny sprzęt. Jeśli dopiero wybierasz się na kurs, instruktor będzie to wszystko mieć ze sobą (musisz mieć tylko swoje własne buty), z czasem nauczysz się do czego poszczególne elementy mają zastosowanie.
Reasumując, wspinaczkę skałkową uprawiać może każdy, przy odpowiednim poziomie wyszkolenia i treningu. Wspinaczka skałkowa to swego rodzaju wyzwanie i marzenie dla niejednego miłośnika gór. Nie ma znaczenia czy wyruszycie na skałki Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej czy ograniczycie się do miejskich sztucznych ścianek. Zarówno dla początkujących jak i zaawansowanych, wspinaczka skałkowa jest sportem wymagającym intelektualnie i fizycznie, jednakże dająca wiele satysfakcji. Nie można jednak zapomnieć o kwestiach bezpieczeństwa! Czy jesteś wspinaczem zawodowcem, czy amatorem, musisz koniecznie odwiedzić Małopolskę!