Pierwsze informacje dotyczące osadnictwa żydowskiego na terenie Oświęcimia pochodzą z XVI w. Wtedy to oświęcimscy Żydzi wznieśli drewnianą synagogę, a w następnym stuleciu utworzono cmentarz. Żydzi mieszkający w Oświęcimiu, specjalizowali się w produkcji wód mineralnych oraz alkoholi. W okolicy zasłynęła Rozlewnia Wódek i Likierów Jakoba Haberfelda. Rozwijało się bogate życie religijne, czego świadectwem było otwarcie Wielkiej Synagogi w Oświęcimiu oraz tworzenie niewielkich modlitewni, jak bractwa Chewra Lomdei Misznajot, studiującego Talmud. Również nowinki polityczne wpłynęły znacząco na społeczność oświęcimskich Żydów. Tworzono partie i młodzieżówki syjonistyczne i robotnicze, rozwijała się ortodoksja. Bogactwo tego świata zostało, podobnie jak w innych miastach Małopolski, zniszczone przez wybuch II wojny światowej. Holokaust w szczególny sposób odcisnął piętno na Oświęcimiu ze względu na umiejscowienie tam przez nazistów niemieckiego Kompleksu Obozowego Auschwitz-Birkenau, stanowiącego miejsce masowej eksterminacji Żydów z całej Europy. Niewielka grupa oświęcimskich Żydów, którzy powrócili do miasta po wojnie, niemalże w całości wyemigrowała za granicę. Jednak od 2000 r. na powrót działa w Oświęcimiu synagoga wraz z przyległym do niej Żydowskim Centrum Edukacyjnym.